Werkdruk is voor medisch specialisten in opleiding steeds vaker een reden om te stoppen. Dat toegeven betekent niet langer gezichtsverlies.
Feikje Wesseldijk is via BKV gestart bij het UWV als verzekeringsarts en is nu dienst bij het UWV. Ze vertelt in onderstaand verhaal hoe ze tot deze keuze is gekomen en wat haar beweegredenen zijn geweest. Eerst Liz Ellen Groot aan het woord.
"Er is een verschuiving gaande van roeping naar beroep"
Het was haar sportschool die belde. Waarom ze al een half jaar niet kwam sporten, vroegen ze. Pas toen besefte Liz Ellen Groot (33), op dat moment vijf jaar werkzaam als arts-assistent gynaecologie en verloskunde, dat ze niets anders deed dan “gigantisch hard werken”. “Mijn leven bestond uit slapen, eten en werken. Alles voor dat ene einddoel: een plek als specialist. Ik ben drieëndertig en alleenstaand. Dat komt grotendeels doordat ik zo hard heb gewerkt: ik was te moe of moest werken, waardoor ik geen tijd had voor een relatie. Dat heeft gezorgd voor stagnatie in mijn leven – in mijn plannen zou ik nu al lang kinderen hebben. Vaak maakte ik dagen van half acht ’s ochtends tot acht uur ’s avonds, soms ook in het weekend. Het was knetterhard werken, maar wel de norm, dus ik ging erin mee. Omdat ik mijn werk zo leuk vond en geen partner heb, vond ik dat ik geen goede reden had om ‘nee’ te zeggen tegen het ruilen van een weekenddienst met een collega. Ik zag niemand meer, zelfs vriendinnen niet.”
Ellebogencultuur
Groot liep ook vast op de ziekenhuiscultuur. De sterke hiërarchie met bazen “op een enorm voetstuk”. De ellebogencultuur onder ‘AIOS’ (basisartsen in opleiding tot medisch specialist), die zich ten koste van collega’s op de voorgrond plaatsen om op te vallen. “Eigenlijk is het een heel raar werkmilieu. Continu moest ik mijzelf profileren: altijd maar met je hand omhoog staan en zwaaien. Heel vervelend. Wanneer de baas de afdeling op kwam, probeerde iedereen op te vallen. De competitie was gigantisch, waardoor het vertrouwen in collega’s niet altijd optimaal was. Omdat ik daar niet aan meedeed, was ik geïsoleerd en alleen.”
"Collega's vonden mijn stap moedig"
Groot besloot haar contract bij het Erasmus Medisch Centrum niet te verlengen en ging op vakantie. In eerste instantie tot ongeloof van haar collega’s, die vonden dat ze haar toekomst vergooide. “Maar toen collega’s ongestoord met mij konden praten, vertelden ze dat ze het zelf ook zwaar hadden en dat ze mijn stap moedig vonden. Zelfs een stafarts – een superspecialist – vond het niet te doen om zijn baan te combineren met zijn vrouw en kind. Je werkt met oogkleppen op, de stap om ermee op te houden is enorm. Afhaken wordt gezien als falen en is daarom geen optie.”
Sinds 2012 werkt Groot als arts verzekeringsgeneeskunde bij het UWV in Den Haag en is inmiddels verzekeringsarts. 
Hoge werkdruk: de reden dat AIOS stoppen
Stopte een basisarts in opleiding voorheen vaak vanwege een verkeerd beeld van het specialisme, of gezondheidsproblemen, nu is de hoge werkdruk steeds vaker een reden om op te houden met de specialisatie. Toegeven dat de hoge werkdruk te veel wordt, is niet langer gezichtsverlies.
De AIOS van nu ziet zijn baan als beroep en steeds minder als roeping, bemerkt arts Lodewijk Schmit Jongbloed, die dit jaar hoopt te promoveren op arbeidstevredenheid onder artsen. “Werkweken van zestig uur of meer hoorden bij die roeping. De opvatting was lange tijd: een goede dokter verlaat zelden of nooit het ziekenhuis. Die medisch specialist woonde naast het ziekenhuis, werkte zestien uur per dag en liep in het weekend nog even visite. Voor een roeping zet je alles opzij. Bij een beroep ben je minder bevreesd om iets anders te zoeken.”
"Mijn hoogleraar had nog nooit meegemaakt dat een AIOS stopt"
Van 2008 tot februari 2014 was Feikje Wesseldijk (34) in opleiding tot anesthesist. “De verantwoordelijkheid en het altijd maar alert moeten zijn, kostten mij veel energie. Ik was niet meer mijzelf, zowel thuis als op mijn werk. Nu heb ik niet meer te maken met situaties op de grens van leven en dood. Ook het grootschalige en onpersoonlijke van een ziekenhuis vond ik minder prettig.”
De komst van twee kinderen, gecombineerd met een partner die veel in het buitenland is, gaf voor Wesseldijk de doorslag om te stoppen. In haar ziekenhuis had ze weinig collega’s om haar overpeinzingen mee te delen. “In een wereld van leven en dood is twijfel funest. Om de vakgroep te beschermen is het niet de bedoeling dat je die onzekerheid laat zien, dat krijg je ook te horen bij een beoordelingsgesprek. Mijn hoogleraar had nog nooit meegemaakt dat een AIOS stopt.”
“Tijdens mijn co-schappen mocht ik niks, alleen zitten en de rotklusjes opknappen. Toen twijfelde ik al, maar ik rolde toch de anesthesie in. Totdat ik er op een gegeven moment zo diep in zat, dat het beklemmend werkte. Je zit in een trechter waardoor je geen perspectief meer ziet. Na een jaar op de intensive care, met een vreselijk rooster, besloot ik dat ik het belangrijker vond om ook een privéleven te hebben.” Sinds een paar weken zijn Wesseldijk en De Groot collega’s bij het UWV.
20% van de AIOS kampt met burn-out klachten
Uit een onderzoek onder AIOS blijkt dat 85 procent de verhouding tussen hun werk en privéleven scheef vindt. De AIOS van nu wil vooral een fijn en leuk leven, in plaats van veel salaris, status en invloed. Het harde werken, de opleidingsactiviteiten en een begeleider die hen voor het eerst beoordeelt op het werkgebied waarin ze later actief zullen zijn, wordt hen te veel. Daar komen AIOS achter tijdens het draaien van onregelmatige dag- en nachtdiensten. Hun leven is in die fase van hun carrière erg druk, ook met jonge kinderen of de komst er van.”
AIOS hebben het gevoel dat zij worden geleefd, weet onderzoeker Schmit Jongbloed. Uit ander onderzoek blijkt dat twintig procent last heeft van burn-outverschijnselen; twee keer zo veel als onder doorsnee werkend Nederland. Dat geeft aan hoe groot de druk op de AIOS is. Schmit Jongbloed: “AIOS zijn vaak perfectionistisch, willen als zorgverlener aardig gevonden worden en kunnen moeilijk ‘nee’ zeggen, waardoor ze het idee hebben dat hun werk nooit af is. ‘Ik lever ’s ochtends mijn persoonlijkheid in bij de portier en die krijg ik pas ’s avonds bij het naar huis gaan weer terug’, krijg ik te horen. Officieel is de werkweek begrensd tot achtenveertig uur, maar wat doe je als een collega een ziek kind thuis heeft en vraagt of je zijn avonddienst wil overnemen?”
Liz Ellen Groot en Feikje Wesseldijk werken nu bij het UWV, na te zijn gestopt met de opleiding tot medisch specialist.
Bron: Trouw
Vacatures verzekeringsarts
Wil je graag weten welke vacatures als ANIOS verzekeringsgeneeskunde er actueel zijn en wat de mogelijkheden zijn? Alicia staat voor je klaar: mail of WhatsApp haar.