Wat doe je als je bent afgestudeerd als basisarts? Veel ANIOS kiezen er niet gelijk voor om zich te specialiseren. Vaak werken zij als ANIOS op verschillende plekken om erachter te komen waar hun interesse ligt. Een van de mogelijkheden is werken binnen de psychiatrie. Een bijzonder vakgebied waar je jezelf op talloze manieren ontwikkelt. Waarom zou je als ANIOS kiezen voor de psychiatrie? Dat leggen drie ervaringsdeskundigen uit.
“Psychiatrie is zoveel uitdagender en diverser dan ik dacht.” Nadat Paula, ANIOS psychiatrie, drieënhalf jaar in het ziekenhuis werkte, besloot ze dat ze de huisartsopleiding wilde doen. In dat kader wilde ze meer ervaring opdoen buiten het ziekenhuis. In april startte ze als arts bij de GGZ Oost-Brabant in een ouderenkliniek. De keuze voor psychiatrie had voor haar een bijzondere reden. “Ik koos voor psychiatrie omdat dat het verst van mij afstaat. Toch vind ik het belangrijk voor mijn persoonlijke ontwikkeling dat ik ook deze kant van de geneeskunde ervaar.” Paula was dan ook verrast over hoe inhoudelijk het werk is. Ze werkt op een afdeling voor zestigplussers die acute psychiatrische problemen hebben. “Je ziet echt heel indrukwekkende ziektebeelden zoals mensen die psychotisch, depressief of manisch zijn”. Dit maakte Paula in het begin soms best onzeker, want wat vraag je aan iemand die depressief is? Gelukkig bespreekt het team twee keer per week alle patiënten en overleg je met elkaar over de beste aanpak.
De vrijheid van je eigen planning
Het voordeel van werken bij GGZ Oost-Brabant is dat je buiten een aantal vaste overlegmomenten, je je eigen agenda indeelt. Dat zorgt ervoor dat je best wel vrij bent. Soms spreek je een patiënt iedere dag, anderen zie je een enkele keer. Ook heb je gesprekken met de familie, behandelaar en de patiënt zelf over wat het beste zorgplan is. Je doet intakes met nieuwe patiënten en soms heb je gesprekken met rechters en advocaten over waarom iemand gedwongen is opgenomen. In de ideale wereld, waarin er twee ANIOS op vijftien patiënten zijn, ben je zowel met psychiatrie als met somatiek bezig. Eigenlijk is psychiatrie dus een heel afwisselend vakgebied waar je veel meer andere kennis en eigenschappen nodig hebt. “Het voordeel van mijn tijd in de psychiatrie is dat ik straks als huisarts veel sneller psychische problematiek herken bij mijn patiënten. Ik denk dat je eerst heel zieke mensen gezien moet hebben om ook het begin van het proces te herkennen. Ik heb nu meer inzicht in en feeling met deze problematiek.”
Werken buiten het ziekenhuis
Waar Paula koos voor psychiatrie omdat ze er geen affiniteit mee had, was dit voor Dido, ANIOS psychiatrie, juist het tegenovergestelde. “Tijdens mijn coschappen vond ik veel leuk. Maar mijn favoriete vakken waren psychiatrie, gynaecologie en acute geneeskunde. ”Toen COVID-19 uitbrak was Dido zwanger en wilde ze liever niet meer in het ziekenhuis werken. Na haar afstuderen oriënteerde ze zich op wat er mogelijk was buiten het ziekenhuis. Ze besloot Amsterdam te verlaten en zich in Oost-Nederland te settelen. Daar werkt ze nu bij Dimence, waar ze zich richt op transculturele psychiatrie en FACT. Zo werkt ze twee dagen in een asielzoekerscentrum en twee dagen bij de ambulante, herstelgerichte zorg.
Ook Dido onderstreept dat het werken in de psychiatrie veel vrijheid biedt. “Sommige agendapunten staan vast, maar verder plan ik veel zelf”. Zo gaat ze op huisbezoeken, maar kan ze ook gewoon een wandeling met een cliënt maken tijdens haar werk bij het asielzoekerscentrum. Dat er geen hiërarchie heerst, is een ander positief punt van het werken in de psychiatrie dat Dido benoemt. Er is veel ruimte om te zijn wie je bent en er wordt gekeken naar jouw kwaliteiten. “Je leert daarnaast om jezelf als instrument te gebruiken. Hoe vraag je naar psychische ziektebeelden? Dit gaat echt op een hele andere manier dan de anamnese bij een somatische diagnose. Ik heb geleerd om een heel nieuwsgierige houding aan te nemen in mijn werk”. Soms mist ze wel de somatische casuïstiek van het ziekenhuis, maar binnenkort start ze met diensten op de IHT en HIC en verwacht ze dit daar meer in terug te vinden. “Een verschil met het werken in het ziekenhuis is dat je in de ambulante psychiatrie veel meer patiënten hebt dan op een klinische afdeling, maar je ziet ze minder. Je springt echt in op de behoefte van een patiënt”.
Alles draait om communicatie
Al met al is Dido vooral enthousiast over het werken in de psychiatrie. Net als Paula haalt Dido aan dat het heel afwisselend werk is. Iedere dag is anders. “Ik vind werken op deze manier heel prettig. Inhoudelijk vind ik het vak ook heel interessant. Je bent bezig met puzzelen. Psychiatrie is heel verhalend en boeiend. Uiteindelijk draait alles om contact. Je leert een patiënt serieus te nemen, hoe ongelooflijk zijn verhaal ook is”. Dat psychiatrie vooral draait om contact en communicatie beaamt Adam, AIOS psychiatrie bij Emergis. Ook hij benoemt dat je jezelf kunt inzetten als instrument door middel van deze communicatie.
Voordat Adam startte met de studie geneeskunde wist hij zelfs al dat hij psychiater wilde worden. Hij was geïnteresseerd in het hele plaatje én vond ook het neurologische aspect heel interessant. “Je kunt in de psychiatrie vaststellen dat iets mis is én je kunt iemands functioneren vervolgens verbeteren. Wat de diagnose is, maakt niet eens zoveel uit. Het gaat erom dat er iets niet goed gaat in een van de domeinen. In de psychiatrie maak je vaak echt het verschil en dat is super waardevol!”
In Nederland zijn er 150 opleidingsplaatsen tot psychiater. Sinds kort is er een nieuw opleidingsplan wat meer maatschappelijk geëngageerd is. Je bent meer generalist wat betekent dat je bijvoorbeeld les geeft bij de politie of het juridisch loket. “Jammer genoeg krijgen artsen tijden hun coschap psychiatrie soms een vertekend beeld. Dit is natuurlijk afhankelijk van waar je terecht komt. Dit kleurt vaak je coschap. Je leert het vak pas echt kennen als je als ANIOS een tijdje in de psychiatrie werkt”, vertelt Adam. “Psychiatrie is verweven met vrijwel alle zorggebieden, dat maakt het interessant”.
Het dagelijkse werk als psychiater is heel praktisch en tastbaar. Je geeft behandeling waarvan je weet dat het succesvol kan zijn en daarnaast ben je ook een coach van de patiënt. “Ik begon in de crisisdienst. Sommigen vinden dit best beangstigend, maar zo ervaarde ik dat zelf niet. Je werkt altijd met een ervaren collega en staat er nooit allee voor. Daarnaast wordt bij heftige calamiteiten de politie ingeschakeld, maar dit is incidenteel. Als arts ben je in dit soort situaties bezig met diagnosticeren, observeren en coördineren. Jouw belangrijkste taak is om het gesprek aan te gaan met de persoon te helpen”. Adam vertelt dat diensten binnen de GGZ zwaar en heftig kunnen zijn, maar dat dat zeker niet altijd het geval is. “Je draait bereikbaarheidsdiensten, die je over het algemeen prima vanuit huis kunt doen. En het verpleegkundig team is zo ervaren dat je niet frequent gebeld wordt”. Binnen Emergis hebt je als ANIOS of AIOS veel inbreng en er wordt écht naar je geluisterd. Ook werken veel psychiaters parttime, dus als je in de toekomst minder wil werken kan dat prima.” In de psychiatrie blijf je volgens Adam nieuwe dingen leren, het leuke is dus dat je jezelf écht ontwikkelt.
Werken in de psychiatrie
Word jij enthousiast van de verhalen hierboven en ben jij nieuwsgierig naar de vacatures in de psychiatrie? Neem contact op met Vanina van Lent via vanina@bkv.jobs of +31 6 - 81 08 80 62