"Enkele maanden voor mijn pensionering oriënteerde ik mij op wat ik hierna zou gaan doen. Ik heb een passie voor mijn vak, ben er nog lang niet op uit gekeken en voel mij gezond. Na ruim twintig jaar werkzaam te zijn geweest bij een grote ggz-instelling wilde ik wel eens wat anders en het leek mij aantrekkelijk als interim-psychiater aan de slag te gaan."
Voorbereiding en motivatie
"Na enkele vakanties op Curaçao en een congres in Paramaribo ontwikkelde zich het idee om eens in het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden te ervaren hoe de psychiatrie zich daar ontwikkeld heeft. De vacature op de website van het BKV voor interim-psychiater op de PAAZ van het Horacio Oduber Hospitaal (HOH) in Aruba kwam voor mij dan ook op een gunstig moment. Het betrof een periode van zeven maanden, wat mij aantrok omdat je dan in de gelegenheid bent de situatie beter te leren kennen dan in een waarneming voor korte tijd.
Nadat ik was aangenomen volgde een periode van intensieve voorbereiding. Werk- en verblijfsvergunningen moesten worden aangevraagd, ziektekostenverzekeringen en financiële zaken werden geregeld en het beheer van ons huis werd georganiseerd.
Op Oudejaarsavond 2013 arriveerde mijn vriendin en ik op de luchthaven Reina Beatrix, waar we allerhartelijkst door één van de collega’s werden ontvangen. Ze bracht ons naar ons appartement, had boodschappen gedaan en zelfs voor oliebollen en champagne gezorgd! Op Nieuwjaarsdag werden we verrast door een bezoekje van een andere collega, die opnieuw oliebollen en champagne meebracht! We voelden ons zeer 'Bon Bini' en begonnen te geloven in de leuze die je overal en zelfs op de nummerborden van de auto’s ziet: 'Aruba, one happy Island'!"
Werken in het HOH en op de PAAZ
"Op 2 januari 2014 begon ik mijn eerste werkdag met een rondleiding door het HOH en de PAAZ. Het ziekenhuis heeft 300 bedden en is grofweg ingedeeld in een vleugel 'snijdend' en 'niet-snijdend', waar patiënten van de verschillende specialisten door elkaar liggen. Verder zijn er afzonderlijke afdelingen Intensive en Medium Care, een kraam- en kinderafdeling, een dialysecentrum, een revalidatie en uiteraard een Spoed Eisende Hulp (SEH). Het is het enige grote ziekenhuis op het eiland. In San Nicolas aan de andere kant van het eiland bevindt zich nog een klein hospitaal, het Imsan.
De PAAZ is gesitueerd in een apart gebouw achter het ziekenhuis. Het heeft een carré vorm en omsluit een mooie binnentuin, waar patiënten rustig kunnen rondwandelen en vaak leguanen te zien zijn. Er is een gesloten afdeling van negen bedden met twee separeers, een open short stay-/resocialisatie afdeling van tien bedden, een open verblijfsafdeling en een dagbehandeling. De polikliniek Volwassenen ligt aan de voorkant van het gebouw; de poli voor kinder- en jeugdpsychiatrie is apart gehuisvest aan de overkant van de straat.
Mijn werk bestaat uit het doen van de polikliniek voor volwassenen en van consulten in het ziekenhuis en op de SEH. Het is de bedoeling dat ik mijn collega’s zoveel mogelijk de spoedklussen uit handen neem. Anders dan ik gewend was in Nederland, waar de geestelijke gezondheidszorg in echelons en specialistische afdelingen is georganiseerd, zie ik hier het hele spectrum van diagnosen, van zorgzwaarten en van alle leeftijden boven achttien jaar. Van relatieproblemen en aanpassingsstoornissen tot ernstige depressies, bipolaire stoornis, schizofrenie en dementie. Dit is een uitdaging, maar maakt het werk ook boeiend en gevarieerd. De voertaal op Aruba is Papiamento, maar de meeste mensen spreken ook Nederlands of Engels. Wanneer dit niet het geval is moet een beroep worden gedaan op een verpleegkundige of een familielid om te vertalen, hetgeen de communicatie soms wel wat bemoeilijkt. Voor mij een reden om een cursus Papiamento te gaan volgen, wat ik heel leuk vind maar natuurlijk niet direct vruchten afwerpt."
Organisatie ggz
"Aruba telt ongeveer 110.000 inwoners. Dit betekent dat de schaalgrootte van de gezondheidszorg beperkt is. Net als in Nederland is er ook een limiet aan de beschikbare financiële middelen. De PAAZ is de grootste aanbieder van Geestelijke Gezondheidszorg. Er werken vijf psychiaters, waarvan één kinder- en jeugdpsychiater. Op de afdeling K en J is tevens een psycholoog werkzaam; binnenkort wordt de staf voor Volwassenen uitgebreid met een GZ-psycholoog. De meeste behandelingen kunnen hier worden uitgevoerd, maar voor ECT moeten patiënten worden overgebracht naar Curaçao of Colombia. Op de PAAZ zijn geen sociaalpsychiatrisch verpleegkundigen en psychotherapeuten werkzaam.
Het eiland kent wel een kleine Sociaal Psychiatrische Dienst die enkele SPV-en en een parttime psychiater in dienst heeft. Tevens is er nog een kleine instelling voor verslavingszorg. Laatstgenoemde instellingen vallen direct onder het Ministerie van Justitie. Er is evenmin een Crisisdienst, al zijn daar wel plannen voor. Alle acute patiënten worden daarom naar de SEH van het ziekenhuis gebracht, waar na een medische screening een van de psychiaters de patiënt voor crisisinterventie ziet. Hierbij zijn de korte lijnen met de collega-psychiaters en met de opname afdeling een groot voordeel. De mogelijkheden voor ambulante crisisinterventie, voor zover deze niet poliklinisch kan worden uitgevoerd, zijn beperkt, zodat er eerder een opname indicatie moet worden gesteld."
Werksfeer
"De werksfeer op de PAAZ is vriendelijk en erg plezierig. Het contact met de collega-psychiaters is goed; regelmatig zijn er patiëntenbesprekingen waarin moeilijke casuïstiek aan de orde komt. Ook met de andere medewerkers is goede samenwerking aanwezig. Bijzonder voor het eiland is dat door de kleine schaal medewerkers en patiënten elkaar soms ook langs andere lijnen kennen, wat wel eens tot ingewikkelde situaties kan leiden.
Ook in het HOH heerst een prettige sfeer. Het ziekenhuis heeft moeite om voldoende gekwalificeerd personeel op het eiland te vinden, waardoor er veel mensen uit Nederland of uit Zuid-Amerika werken, al dan niet op tijdelijke basis. Er wordt Nederlands, Papiamento, Engels en Spaans gesproken, wat het ziekenhuis een internationaal karakter geeft."
Aruba als land
"Aruba is een heerlijk land om in te werken. Het klimaat is altijd zomers: temperaturen van 32 graden overdag en 25 graden ’s nachts, waarbij de Noordoost passaat steeds de nodige verkoeling geeft. Na het werk ben je zo op de witte stranden, waardoor het lijkt of je voortdurend op vakantie bent. Economisch wordt het meeste verdient met het toerisme, dat vooral op de Verenigde Staten is gericht, hoewel er de laatste tijd ook steeds meer toeristen uit Zuid Amerika komen. In de haven van Oranjestad zie je bijna dagelijks een of meer cruiseschepen liggen, van waaruit de toeristen over de binnenstad uitzwermen. Om de winkelstraat gemakkelijker bereikbaar te maken is er recent een tramlijn aangelegd, waar je gratis gebruik van kunt maken. Aan de kust zijn vele hotels en resorts verrezen, wat veel werkgelegenheid oplevert.
Het land heeft reeds op 1-1-1986 als eerste Caribisch gebiedsdeel de status aparte binnen het Koninkrijk der Nederlanden verworven. De laatste jaren gebeurt er veel om het land verder te ontwikkelen. Na de definitieve sluiting in 2012 van de olieraffinaderij, een andere belangrijke inkomstenbron van het land, moest een alternatief worden gevonden. Het beleid is er nu op gericht om de positie van het eiland als onderdeel van het Koninkrijk, liggend vlak voor de kust van Zuid Amerika, uit te buiten. De regering heeft ingezet op het concept Gateway Aruba, waarbij het eiland zich positioneert als hub tussen het economisch kwakkelende Europa en de groeimarkten in Latijns Amerika.
Bo Aruba (Jouw Aruba) is een ander project dat er op gericht is om doormiddel van een veelomvattend investeringsprogramma de enorme achterstand in het onderhoud van de centra van Oranjestad en San Nicolas, de wijken, de infrastructuur, publieke voorzieningen (van scholen tot sportaccommodaties), natuurgebieden en monumenten weg te werken. De resultaten hiervan zijn vooral in Oranjestad al goed zichtbaar. Voor het HOH zijn er inmiddels definitieve plannen tot renovatie en uitbreiding, waar in de loop van dit jaar een begin mee wordt gemaakt."
Slot
"Ik vind het erg stimulerend om te werken op Aruba, een land in opbouw, waar naar mijn mening in Nederland te weinig aandacht voor is. Ook is het een goede ervaring om letterlijk uit jouw vertrouwde omgeving te stappen en van de andere kant van de oceaan het gebeuren in Nederland te beschouwen. Ik kan het iedereen die zijn blik wil verbreden aanraden."
Bron: René Zwart; Visie, passie en lef; Uitgever Caribpublishing, november 2013.
Aruba, 13 april 2014
Burger Vliegenthart, psychiater
Meer informatie
Wil je meer informatie over het werken op Aruba of één van de andere Caribische eilanden? Neem dan contact op met ons.
Daarnaast organiseert BKV regelmatig verschillende webinars. Zo ook over het werken op de Caribische eilanden. Kijk op deze pagina voor het actuele aanbod van de webinars en schrijf je in!